Radiofrekwencja w leczeniu dolegliwości menopauzalnych

Radiofrekwencja Loktalem to alternatywa dla hormonalnej terapii leczenia menopauzalnego zespołu moczowo-płciowego i ratunek dla wielu kobiet. W tym artykule przyglądamy się wpływowi mikroablacyjnej frakcyjnej częstotliwości radiowej na zdrowie pochwy oraz mikrobiotę kobiet po menopauzie. To temat zarówno dla specjalistów, jak i pacjentek — tych w okresie menopauzalnym lub zbliżających się do niego.

Przedstawimy wyniki badań, o których szerzej przeczytać można tutaj. Treść tego wpisu jest wolnym tłumaczeniem artykułu opublikowanego na łamach Clinics.

Menopauza i dolegliwości wymagające leczenia

Menopauzę definiuje się, jako 12 kolejnych miesięcy spontanicznego braku miesiączki bez widocznej przyczyny patologicznej. Zwykle w okresie menopauzy niektóre objawy, takie jak uderzenia gorąca, mogą być tymczasowe i znikać nawet bez leczenie. Badania pokazują, że nawet ok. 50% kobiet w okresie menopauzy wykazuje objawy menopauzalnego zespołu moczowo-płciowego. Wczesna diagnoza i podjęcie leczenia może zapobiec pojawieniu się umiarkowanej i ciężkiej atrofii oraz jej następstw. Najważniejsze jest przywrócenie prawidłowej mikroflory pochwy, ponowne zasiedlenie jej bakteriami z rodziny Lactobacillus oraz obniżenie pH pochwy.

Menopauzalny zespół moczowo-płciowy GSM

Jedną z najczęstszych dolegliwości związanych z okresem menopauzy jest menopauzalny zespół moczowo-płciowy (ang. GSM). Termin ten jest stosunkowo nowy, bo wprowadzony w 2013 r. podczas konferencji terminologicznej International Society for the Study of Women’s Sexual Health oraz North American Menopause Society. Odnosi się do zbioru symptomów związanych ze spadkiem poziomu estrogenów, zmian w wargach sromowych większych i mniejszych, łechtaczce, przedsionku i wejściu do pochwy, łechtaczce, cewce moczowej i pęcherzu.

Można też zaobserwować zmniejszenie wydzieliny, zmienioną morfologię nabłonka (jego ścieńczenie), mniejsze ukrwienie pochwy i gorszą elastyczność (zmniejszenie zawartości kolagenu), czy mniejszą ilości (dobrych) bakterii Lactobacillus, co w konsekwencji podnosi  pH w pochwie (2,3). Kobiety w okresie pomenopauzalnym są bardziej narażone na nawracające infekcje dróg moczowych, bolesność podczas oddawania moczu, upławy, itp.

Ryzyko problemów związanych z zespołem moczowo-płciowym ma jednak tendencję do narastania wraz z wiekiem i jego objawy mogą nie ustępować samoistnie, prowadząc do przedłużających się dolegliwości ze strony układu moczowego/pochwowego i zaburzeń seksualnych.

Strategie terapeutyczne w zespole moczowo-płciowym

W leczeniu zespołu moczowo-płciowego zaproponowano kilka strategii terapeutycznych. Najczęściej stosowane jest leczenie hormonalne (estrogeny i androgeny) oraz terapie niehormonalne (środki nawilżające i długo działające dopochwowe środki nawilżające). Specjaliści uznali, że estrogeny dopochwowe mogą łagodzić objawy, ale podejście niehormonalne są z kolei lepszym rozwiązaniem dla kobiet, u których terapia hormonalna nie jest wskazana (np. w przypadku raka piersi). Trzecim rozwiązaniem jest radiofrekwencja w postaci nieablacyjnej, ablacyjnej i mikroablacyjnej.

Badania nad wpływem Loktala na zespół GSM

W latach 2018-2019 przeprowadzono badania prospektywne na oddziale ginekologicznym publicznego szpitala uniwersyteckiego. Ich celem była ocena skuteczności mikroablacyjnej frakcyjnej radiofrekwencji (MAFRF) w niehormonalne leczenie zespołu moczowo-płciowego menopauzy. Zbadano przypadki 55 kobiet po menopauzie pod kątem: ich indeks zdrowia pochwy (VHI), mikroflorę pochwy, pH pochwy i dojrzewanie komórek.

• Do badania włączono zdrowe kobiety w wieku 55-65 lat, które przeszły ostatnią miesiączkę (lub obustronne wycięcie jajnika) co najmniej 12 miesięcy przed badaniem, które były aktywne seksualnie, zdiagnozowano u nich GSM, u których stężenie gonadotropiny i estradiolu w surowicy oscylowało w zakresie pomenopauzalnym (FSH 440 U/L; estradiolu o 25 pg/ml) oraz które miały ujemny wynik badania cytologicznego.  
• Z badania wykluczone zostały kobiety, które otrzymały jakąkolwiek formę terapii hormonalnej (ogólnoustrojowej lub miejscowej) w ciągu ostatnich 6 miesięcy, korzystały z lubrykantów lub środków nawilżających pochwę w ciągu ostatniego miesiąca oraz które miały aktywne infekcje narządów płciowych.
• W badaniu wykorzystano urządzenie Wavetronic 6000 Touch z systemem Megapulse HF FRAXX, wyposażone w elektroniczny obwód frakcjonowania energii, połączone z elektrodą dopochwową zawierającą 64 mikroigły. Przed zabiegami stosowano 10% spray z lidokaidą. Badanie obejmowało 3 aplikacje dopochwowe w odstępach 30 dni. Pielęgnacja pozabiegowa obejmowała stosowanie 5% roztworu dekspantenolu 2–3 razy dziennie przez 2 do 5 dni, wraz z powstrzymywaniem się od współżycia przez 10 dni. Zabieg został przeprowadzony w warunkach ambulatoryjnych poradni przez doświadczonego ginekologa.

Radiofrekwencja – alternatywa dla terapii hormonalnej

Wyniki badań pokazały, że po zabiegach z użyciem Loktala nastąpił wzrost poziomu Lactobacillus, a w konsekwencji pH pochwy uległo wyraźnej zmianie i w kolejnych ocenach było stabilne. W odniesieniu do dojrzewania komórek nastąpił spadek odsetek komórek parabazalnych (przypodstawnych) oraz wzrost odsetka komórek powierzchniowych. Dodatkowo nastąpiła również poprawa wskaźnika VHI. Pacjenci szybko wracali do zdrowia, a następstwa mikroablacji zniknęły 3-5 dni po zabiegu. Jeśli chodzi o miejscowe skutki uboczne, tylko jedna pacjentka zgłosiła pieczenie i zaczerwienienie utrzymujące się 2-3 dni. Żadna z kobiet nie przerwała leczenia. Badanie to pokazuje, jak duży potencjał tkwi w tej metodzie leczenia GSM oraz w łagodzeniu skutków menopauzy u kobiet.